Lễ hội Vua Lê đăng quang và Hội trả gươm

Lễ hội Vua Lê đăng quang và Hội trả Gươm là một lễ hội mới chưa được tổ chức quy mô bao giờ, quận Hoàn Kiếm mới chỉ tổ chức lễ dâng hương tại tượng đài Vua Lê và đình Nam Hương, nơi đặt bàn thờ nhà vua để gắn liền với tượng đài và hồ Hoàn Kiếm, chỗ Vua Lê trả lại kiếm báu cho thần Rùa. 

Đây là lễ hội đường phố do UBND quận Hoàn Kiếm trực tiếp chỉ đạo, phòng Văn hóa - Thông tin quận tổ chức có sự phối hợp với Ban quản lý di tích Hoàng Thành Thăng Long, các cơ quan có liên quan và tỉnh Thanh Hóa, hội đồng hương Thanh Hóa ở Hà Nội, dòng họ Lê Việt Nam. 

Lễ hội tổ chức 5 năm một lần vào ngày vua Lê đăng quang 15 tháng 4 âm lịch, làm gọn trong một ngày, vào các năm lịch dương có số cuối là 8 và 3. Riêng năm 2010 làm thí điểm vào ngày 15 tháng 4 âm lịch Canh Dần tức ngày 28/05/2010 góp phần chào đón đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Tiếp đến là các năm 2013, 2018... Các năm khác chỉ làm lễ dâng hương do phòng Văn hóa Thông tin quận và UBND phường Hàng Trống tổ chức.

Không gian tổ chức lễ hội ở xung quanh khu vực hồ Gươm. Điểm chính là tượng đài vua Lê - đình Nam Hương, số 16 phố Lê Thái Tổ. Các điểm nhấn phụ là Tượng đài Vua Lý Thái Tổ, đền Ngọc Sơn, sân khấu tại góc phố Lê Thái Tổ - Hàng Trống, nơi biểu diễn võ thuật tại quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, điểm múa rồng, múa sư tử tại ngã ba đền Bà Kiệu, trước Tượng đài Cảm tử. Hội trả gươm tổ chức trên hồ Gươm - điểm xuất phát và trở về trước đình Trấn Ba trên Đảo Ngọc - đền Ngọc Sơn.

Trong lịch sử nghìn năm, khu vực Hồ Hoàn Kiếm còn lưu dấu nhiều di tích liên quan đến truyền thống anh hùng, tài hoa, thanh lịch của dân tộc Việt Nam. Phát huy các giá trị văn hoá ấy, việc tổ chức lễ hội Vua Lê đăng quang và Hội trả Gươm không chỉ nhằm mục đích giáo dục truyền thống cho các thế hệ kế tiếp, đáp ứng nhu cầu tâm linh trong sáng của nhân dân mà còn đề cao tấm gương anh hùng cứu quốc của Bình Định Vương Lê Lợi qua 10 năm gian khổ chống xâm lược, giành lại nền tự chủ cho đất nước; Phát huy ý nghĩa của việc trả gươm, thể hiện khát vọng hoà bình và luôn mong muốn ổn định để xây dựng và phát triển của dân tộc ta, sẵn sàng gác bỏ hận thù để làm bạn với các nước láng giềng, giữ yên biên cương tổ quốc, xứng đáng với danh hiệu Thành phố vì hòa bình mà UNESCO trao tặng.