Nhà thờ Lớn Hà Nội - Tòa Tổng giám mục Giáo phận Hà Nội

Nhà thờ Lớn Hà Nội (tên chính thức: Nhà thờ Chính tòa Thánh Giuse) là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Hà Nội, nơi có ngai tòa của Tổng giám mục. Đây cũng là một nhà thờ cổ tại thành phố Hà Nội, thường xuyên diễn ra các sinh hoạt tín ngưỡng của các giáo dân thuộc Tổng giáo phận Hà Nội. 

Nhà thờ Lớn Hà Nội là một công trình tiêu biểu phong cách kiến trúc phi cổ điển ở Hà Nội - Việt Nam thời Pháp, kiểu Gothique nhiều màu sắc hay còn gọi là kiểu “Vương miện Việt Nam” của Hébrard. Nhà thờ Lớn được xây dựng trên một khu đất cao, nguyên là nền của tháp Báo Thiên thuộc ngôi chùa Báo Thiên nổi tiếng được xây dựng vào năm 1056. Theo một số tài liệu lịch sử như sách của Louvet "La vie de Mgr. Puginier", tiểu thuyết lịch sử "Bóng nước Hồ Gươm" của Chu Thiên, các tài liệu trong Văn khố Hội Thừa sai Paris (M.E.P.)… thì khu đất này xưa kia là khu đất của Báo Thiên tự (Chùa tháp Báo Thiên) được xây dựng từ thời Lý. Đây là một ngôi quốc tự nổi tiếng của kinh đô Đại Việt trong suốt các triều đại từ Lý - Trần. Đến thời Lê - Nguyễn, đây vẫn là nơi diễn ra các nghi lễ Phật giáo cầu cho quốc thái dân an... Địa danh này trước đây thuộc thôn Báo Thiên, tổng Tiền Túc sau đổi là tổng Thuận Mỹ, huyện Thọ Xương, ngày nay là số 2 phố Nhà Thờ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Nhà thờ Lớn với kết cấu kiến trúc đồ sộ như hiện nay được xây dựng từ năm 1884 và khánh thành đúng vào đêm Noel 24/12/1886. Lúc đầu chỉ là một nhà thờ nhỏ có kết cầu gỗ là chủ yếu, Giám mục Puginier là người chủ trì xây dựng công trình. Khi mới xây dựng Nhà thờ mang tên Saint Joseph, tên một vị thánh tử vì đạo Cơ Đốc, sau mới đổi là Nhà thờ Lớn. Nhà thờ Lớn có kết cấu mái vòm cao, các đường nét trang trí mềm mại tạo cảm giác thâm nghiêm tĩnh lặng của một kiến trúc tôn giáo, theo phong cách kiến trúc Gothique trung cổ châu Âu, rất thịnh hành trong thế kỷ 12 và thời Phục Hưng ở châu Âu, làm theo mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh là cây thánh giá bằng đá.

Phía sảnh trong nhà thờ, có một cửa đi lớn, hai cửa nhỏ hai bên tháp. Các cửa đi và toàn bộ các cửa sổ đều cuốn nhọn theo nghệ thuật Gothique, kết hợp với các cửa cuốn nhọn là những bức tranh Thánh bằng kính màu rất đẹp và hài hòa tạo ra nguồn ánh sáng tự nhiên bên trong lòng nhà thờ. Khu cung thánh được trang trí theo nghệ thuật dân gian truyền thống, chạm trổ hoa văn bằng gỗ sơn son thiếp vàng rất tinh vi độc đáo. Ở tòa gian chính có tượng thánh Giuse bằng đất nung cao hơn 2m.

Nhà thờ còn có một bộ chuông Tây, gồm bốn quả chuông nhỏ và một quả chuông boòng lớn. Đặc biệt là chiếc đồng hồ lớn gắn giữa mặt tiền nhà thờ. Đồng hồ có báo khắc, báo giờ, hệ thống chuông báo được liên kết với 5 quả chuông treo trên hai tháp. Trung tâm quảng trường phía trước nhà thờ có đài Đức Mẹ bằng kim loại, xung quanh nhà thờ có đường kiệu, bồn hoa, phía sau có hang đá. 

Nhà thờ lớn Hà Nội là công trình Kitô giáo lớn nhất Hà Nội. Hàng năm vào ngày Lễ Giáng sinh, đông đảo các con chiên và người ngoại đạo thường đến chiêm bái và tham dự một nghi lễ trọng thể của đạo Cơ Đốc. Nhà thờ Lớn là nơi thực hiện các nghi lễ tín ngưỡng của những người công giáo và là một địa điểm tham quan mang tính thẩm mỹ cao của mọi người.

Nhà thờ Lớn Hà Nội cũng là Tòa Tổng Giám mục địa phận Hà Nội (đi cổng 40 phố Nhà Chung).