Đình Kim Ngân

Đình Kim Ngân ở số nhà 44 phố Hàng Bạc, phường Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đình Kim Ngân vốn là một công trình kiến trúc cổđược xây dựng từ thời Hậu Lê vào khoảng giữa thế kỷ 15. Đến thời Gia Long (đầu thế kỷ 19), những người thợ bạc gốc làng Châu Khê (Hải Dương) ra Thăng Long khá đông, họ cần có nơi sinh hoạt chung nên đã mua đất thờ vọng thành hoàng làng, đất ấy ở thôn Hài Tượng. Trong ngõ Hài Tượng hiện còn một ngôi đền mang chữ “Châu Khê vọng từ”, thường gọi là Nội Miếu.

Truyền thuyết kể rằng năm 1461, vua Lê Thánh Tông đã cho phép quan Thượng Thư Bộ Lại Lưu Xuân Tín, người làng Châu Khê, lập xưởng đúc bạc ở kinh thành Thăng Long. Từđó rất nhiều người dân của làng Châu Khê đã đến, định cư và lập rất nhiều xưởng đúc bạc vàđổi tiền ở phố Hàng Bạc, Hà Nội ngày nay. Đến thế kỷ 19, nghềđúc bạc dần suy tàn. Tuy nhiên, nghề đổi tiền lại phát đạt đến tận thời kỳ Pháp thuộc, vì vậy mà người Pháp gọi phố Hàng Bạc là “phốđổi tiền”. Cũng vào thời điểm này, người làng Định Công, chuyên làm nghề kim hoàn, di cư lên Hà Nội và cũng định cưở phố Hàng Bạc. Người làng Châu Khê dựng đình Kim Ngân để thờ vị tổ nghề theo truyền thuyết, thần Hiên Viên. Ban đầu, đình là nơi đúc bạc và sau này là nơi đổi tiền. Đình có tên chữ “Kim Ngân đình thị” (chợđình Kim Ngân) vì là nơi buôn bán, trao đổi hàng hoá của nghề thủ công kim hoàn truyền thống. Ngôi đình Kim Ngân tuy do người dân gốc Châu Khê tụ cư tại phố Hàng Bạc khởi dựng nhưng vốn để thờ ông Tổ Bách Nghệ - ông Tổ sinh ra mọi nghề chứ không phải thờ người đã mang nghề kim hoàn đến cho Châu Khê. Từ cuối thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20, đình trở thành nơi hội họp, truyền dạy nghề của các thợ thủ công trong phố.

Đình Kim Ngân là một trong số ít các công trình kiến trúc tiêu biểu còn sót lại trong lòng khu phố cổ Hà Nội. Năm 2004, thành phố Hà Nội đã quyết định di dời các hộ dân đang ở trong di tích đến nơi ở mới, tiến hành trùng tu toàn bộ đình Kim Ngân với sự giúp đỡ của thành phố Toulouse. 

Đình Kim Ngân hiện tại có diện tích 575m2, tức là khá lớn so với các ngôi đình khác nằm trong quận Hoàn Kiếm. Những công trình cơ bản gồm: Nghi môn, sân, tòa tiền tế, hậu cung. Về tổng thể, ngôi đình được xây theo kiến trúc truyền thống kiểu chữ “Công” với gỗ và gạch là vật liệu chính. Tiền tế rộng 3 gian, hậu cung 3 gian được giật cấp nâng cao và là hậu cung kép, có sàn thờ và hệ thống vách ngăn riêng biệt. Nối giữa hậu cung và tiền tế làống muống làm theo kiểu kiến trúc 2 tầng mái, mái trên liên kết với tiền tế, mái dưới tạo không gian hở của hai bên và lấy ánh sáng tự nhiên. 

Sau khi hoàn thành việc trùng tu và đưa vào hoạt động, đình vẫn giữ các chức năng văn hóa vốn có của nó mở cửa phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân, đồng thời là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa nhằm thúc đẩy trao đổi chia sẻ kinh nghiệm về nghề, tôn vinh công sức lao động của các thợ thủ công trước công chúng, tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật dân gian góp phần phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của khu phố cổ phục vụđông đảo du khách trong nước và quốc tế. 

Đình Kim Ngân được Bộ văn hóa Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật ngày 24/10/2012.