Đình Đông Thành

Đình Đông Thành hiện ở số 7 phố Hàng Vải, phường Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Xưa kia, nơi đây là đất thôn Thị Đông Thành, tổng Hữu Túc (thời Lê), đến thời Nguyễn đổi là tổng Đông Thọ, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, kinh thành Thăng Long.

Căn cứ các nguồn tư liệu thành văn hiện còn được lưu giữ tại đình như thần tích, sắc phong, bi ký, hoành phi, câu đối cho biết đình Đông Thành thờ Huyền Thiên Trấn Vũ - vị Thần trấn giữ sự bình yên cho kinh thành ở phía bắc theo quan niệm của người xưa. Thần Huyền Thiên được thờ cúng ở rất nhiều nơi, trong địa bàn tụ cư của người Việt cổ với mong muốn có một vị thần bảo trợ, giải thoát cho họ khỏi thiên tai, lũ lụt, ma tà quấy nhiễu… Thần Huyền Thiên được thờ tại đình Đông Thành cũng không nằm ngoài mục đích đó.

Đình Đông Thành được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ 19. Những ghi chép của tú tài Đông Ngạc là Đỗ Ích cho biết, trước đây đình Đông Thành có quy mô rộng lớn, trang nghiêm và linh thiêng. Hiện tại các công trình kiến trúc của đình bao gồm: Nghi môn, Trung đường và Hậu cung nằm trong một khuôn viên có diện tích gần 460m2. 

Nghi môn đình Đông Thành trông ra mặt phố Hàng Vải, bao gồm một cửa chính và hai cửa phụ. Kiến trúc Nghi môn được chạm khắc trang trí đậm đặc; các con rường, đầu kê, diềm mái được chạm nổi văn triện, cúc dây, cánh sen, trúc điều.

Nhà Đại bái qua thời gian, đến nay chỉ còn dấu vết là một đồng trụ bên hồi phải. Trung đường được xây dựng (tiếp giáp nhà Đại bái dẫn vào Cung cấm) theo chiều dọc gồm hai gian hai chái. Góc sân bên trái có đôi bia đá với dòng chữ “Đông Thành bi kí” gắn vào tường, bên phải vẫn còn một cây đa cổ thụ.

Hậu cung là một nếp nhà ngang một gian hai chái được xây kiểu “tường hồi bít đốc”, bốn bộ vì kèo làm theo kiểu “giá chiêng” được bào trơn kẻ soi rất nhẹ nhàng. Mặt trước Hậu cung mở hệ thống cửa gỗ “thượng song hạ bản” tạo ánh sáng cho bên trong. Chính giữa Hậu cung là bệ cao đặt ban thờ thần Huyền Thiên. 

Đình Đông Thành còn lưu giữ được nhiều di vật quý như 8 tấm bia đá thời Nguyễn, 9 đạo sắc phong thần của các vua Nguyễn từ đời Thiệu Trị thứ nhất (1841) đến Khải Định thứ 9 (1925) cùng nhiều cổ vật như hoành phi, câu đối, ngai rồng, bài vị, nhang án, cửa võng; tất cả đều được sơn son thiếp vàng lộng lẫy.

Ngoài ra, trong đình còn có nhiều đồ thờ cúng khác như: mâm bồng, lọ hoa, cây nến lớn, bình thiên hương, choé có nắp thời Nguyễn, bốn ngai thờ bằng gỗ sơn son thiếp vàng, tượng Thổ thần, hai tượng Hộ pháp, một tượng Phật Thích Ca, hai pho tượng thị nữ đứng chầu.

Điều đáng chú ý là tại đây, mùa đông năm 1946, quân dân Hà Nội đã sử dụng đình làm một trạm cứu thương của Liên khu I, góp phần làm nên chiến công 60 ngày đêm, mởđầu cho cuộc kháng chiến toàn quốc ở Thủ đô Hà Nội.

Ở vị trí đặc biệt giữa Khu phố cổ Hà Nội, di tích đình Đông Thành là một điểm du lịch hấp dẫn trong tuyến tham quan di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu của Khu phố cổ và thủ đô Hà Nội.

Đình Đông Thành được Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố vào tháng 10/2014.