Đền Tam Phủ

Đền Tam Phủ là một di tích kiến trúc tín ngưỡng, thờ Mẫu Liễu Hạnh, thờ quan Tam Phủ, thờ Đức Thánh Trần và thờ Phật. Tên chính của đền là do nơi đây thờ quan Tam phủ Lạng Giang.

Hiện nay, đền tọa lạc tại số nhà 52 phố Hàng Cót. Cổng nghi môn của đền đăng đối, làm sát hè phố, với các cột trụ biểu cao, cửa đi vào hình vòm cuốn có cánh gỗ ở giữa. Mái hai tầng chồng diêm cùng các hoa văn, họa tiết đắp, vẽ, dễ nhận thấy do phong cách khác biệt với các kiến trúc dân dụng xung quanh.

Trải qua chiến tranh và sự hủy hoại của tự nhiên, kiến trúc di tích có sự mai một, và đã được tu bổ, sửa chữa nhiều lần. Đến nay, kiến trúc của đền mang dấu ấn của đợt tu bổ lớn vào năm 1990. Cổng nghi môn được tu bổ lại đã làm cho kiến trúc của đền thêm bề thế, uy nghi. Sau cổng nghi môn là một sân hẹp lát gạch, có các lầu cô, cậu nhỏ, bố trí hai bên với mái đao cong, hai tầng chồng diêm.

Tiền tế nằm phía trước, được xây mái bê tông, dán ngói giả, đắp bờ nóc. Tòa tiền tế có ba gian, tuy bằng vật liệu bê tông nhưng ở phía ngoài nhìn vào vẫn giữ được lối kiến trúc truyền thống. Hậu cung và thượng điện phía sau làm mái bằng bê tông, nâng cao dần về phía sau, bên trong xây các bệ thờ theo các cấp. Dưới các bệ thờ cao là nơi ở, sinh hoạt của gia đình chủ đền, có tường ngăn riêng, kín.

Đền Tam Phủ còn lưu giữ được một số lượng khá lớn các đồ thờ và dị vật cổ của thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX. Đặc biệt, đền có hai đạo sắc phong Duy Tân thứ 5 (1911) và Khải Định thứ 9 (1924) ghi nhận sự ban phong của các triều đại phong kiến cho Mẫu Liễu Hạnh, một bia đá làm năm Bảo Đại thứ 18 (1942) và nhiều tượng cổ.

Đền Tam Phủ nằm trong khu phố cổ Hà Nội, ở ngay trên phần đất phía đông của Hoàng thành Thăng Long đời Lê. Mẫu Liễu Hạnh, quan Tam Phủ, Đức Thánh Trần… là những nhân vật có vị trí quan trọng đối với đời sống tâm linh của người dân. Ngoài việc chủ đền thắp hương đều đặn hàng ngày, tuần rằm, mùng một hàng tháng, nhân dân vẫn đến cầu cúng. Riêng những ngày đầu năm và cuối năm, di tích vẫn tổ chức lễ lớn hơn.

Tuy là một ngôi đền nhỏ, kiến trúc khiêm tốn, nhưng nội dung thờ tự tại di tích lại gắn liền với tín ngưỡng dân gian thờ Mẫu của người Việt, và vị trí của di tích thì chứng tỏ được nhiều điều liên quan đến khu phố cổ và thành cổ Hà Nội.